top of page

"สถิติ" อยู่รอบตัว

Writer's picture: Nott Panik SenariddhikraiNott Panik Senariddhikrai

สถิติอยู่รอบตัว
สถิติอยู่รอบตัว


บล็อคนี้อยากเล่าเกี่ยวกับ "สถิติ" ที่อยู่รอบตัวเรา เกริ่นมาแบบนี้อาจสงสัยว่ามันจะเป็นไปได้ยังไง หรืออาจจะมองว่าก็จริง แต่มันจะอยู่รอบตัวอย่างไรจะมองอย่างไรว่ามันอยู่รอบตัว วันนี้จะแลกเปลี่ยนกัน


.


เราเคยสังเกตหรือไม่ว่า ในแต่ละวันเรามีตัวเลขอยู่รอบตัวตลอดเวลา เช่น ตื่นนอนกี่โมง กินข้าวราคาเท่าไรบ้าง ใช้เงินวันละเท่าไรบ้าง สิ่งเหล่านี้เป็นตัวเลขรอบตัวเรา "แต่" แน่นอนว่ายังไม่เรียกว่าเป็นสถิติ เนื่องจากเป็นแค่ "ตัวเลข"


.


ตัวเลขที่อยู่โดดๆ เราก็จะมองว่าเป็นแค่ตัวเลข เป็นข้อมูลเฉยๆ แต่เมื่อไหร่ที่เราจับตัวเลขเหล่านั้นมาทำอะไรบางอย่าง เราก็จะพบผลลัพธ์ใหม่ ตรงนี้ เราเรียกได้ว่ามันเป็น "ข้อมูลข่าวสาร" จริงๆ พอพูดถึงเรื่องนี้อาจโยงไปถึงเรื่อง Management Information System ได้ ซึ่งจะมีโมเดลสามเหลี่ยม ที่เริ่มจากฐานล่างสุด กว้างสุดเป็น "ข้อมูล (data)" ฐานกลาง กว้างปานกลางเป็น "ข้อมูลข่าวสาร (information)" และฐานที่สอง กว้างน้อยเป็น "ความรู้ (knowledge)" และฐานบนสุด กว้างน้อยสุดเป็น "ปัญญา (wisdom)"


MIS pyramid
MIS pyramid

ที่มา: By Longlivetheux - Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=37705247


.


ดังนั้น สถิติจึงมาเกี่ยวข้องในฐานกลาง คือ Information ซึ่งเป็นการแปลงจากข้อมูลให้กลายเป็นข่าวสาร ที่มันจับต้องได้ เห็นภาพ เข้าใจง่าย เช่น ในแต่ละตัวจ่ายค่าอาหารไปเท่าไร


ลองนึกภาพตามช้าๆ เราจ่ายเงินซื้อข้าว เช้า-กลางวัน-เย็น วันละ3มื้อ (โดยประมาณ) ถ้าเราปล่อยตัวเลขไว้เฉยๆ เราก็ไม่ได้ประเด็นอะไรมาก รู้แค่ว่า อ๋อเช้าจ่ายไป 60 กลางวันจ่ายไป 80 เย็น จ่ายไป 100 ก็จะรู้แค่นั้น แต่ถ้าเรามาเฉลี่ย จะได้เป็น (60+80+100 /3) = 80 หมายความว่า ในวันนี้เราได้จ่ายเงินค่าอาหารเฉลี่ยประมาณ 80 บาท แล้วถ้าเราเก็บข้อมูลนี้ เป็นเวลา 1 เดือน เราก็จะได้รู้ข้อมูลที่หลากหลายมากขึ้น เช่น สร้างกราฟค่าอาหารเฉลี่ยในแต่ละวัน ค่าอาหารในแต่ละสัปดาห์ ค่าอาหารเฉลี่ยในหนึ่งเดือน เป็นต้น


และมากกว่านั้น หากเราบันทึกข้อมูลลงไปอีกว่า ในแต่ละมื้อเราทานอะไรบ้าง เป็นประเภทอาหารหรือลงลึกไปถึงเมนูอาหาร เราก็จะรู้ว่า ใน 1 เดือน เราทานอาหารประเภทอะไรมากที่สุด เช่น ข้าวตามสั่ง ก๋วยเตี๋ยว ชาบู หมูกระทะ อะไรแบบนี้


แล้วสิ่งเหล่านี้ เรารู้ไปทำไม รู้เพื่อจัดการค่าใช้จ่ายได้ เราทานอะไรเยอะสุด ครบ5หมู่หรือไม่ เราเสียเงินไปกับอาหารเมนูอะไรมากที่สุด และเรายังสามารถนำเสนอในรูปแบบต่างๆ ได้ ทั้งกราฟแท่ง กราฟวงกลม กราฟเส้น


กราฟวงกลม
กราฟวงกลม

แต่!


สิ่งเหล่านี้ เราเรียกว่า สถิติตัวแปรเดียว ก็จะได้ข่าวสารเพียงมิติเดียว อย่างที่ยกตัวอย่างไปครับ


.


ซึ่งในทางการวิจัยเรามักจะอยากรู้คำตอบมากกว่านั้น! คือ เราสนใจความเกี่ยวข้องของตัวแปร 2 ตัวขึ้นไป เช่น เมนูอาหารใดที่มีค่าใช้จ่ายมากที่สุด สมมติว่า เรากินข้าวตามสั่งครั้งละ 50 บาท กินหมูกระทะ 300 บาท เราอาจจะคิดว่าเราใช้จ่ายกับหมูกระทะเยอะที่สุด แต่ว่า พอมาจับคู่แจกแจงกลับพบว่า อาหารตามสั่งเป็นเมนูที่ใช้จ่ายมากที่สุด เป็นต้น


นอกจากนี้ ในทางวิจัย ยังสนใจคำตอบที่ละเอียดขึ้น เช่น ความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรค่าใช้จ่ายเรื่องอาหาร กับ รายได้ ว่ามีความสัมพันธ์กันหรือไม่ ... รู้ไปทำไม เช่นว่า การใช้จ่ายด้านอาหารของเรานั้น เกี่ยวข้องกับรายได้ แค่ไหน อยา่งไร แนวทางคำตอบ อาจเป็นว่า รายได้มากก็จะมีค่าใช้จ่ายด้านอาหารเยอะ หรือ รายได้น้อยก็จะมีค่าใช้จ่ายด้านอาหารน้อย หากพบความสัมพันธ์แบบนี้ ก็สามารถเป็นคำตอบได้ว่า "ปกติ" เพราะเมื่อเรามีรายได้มากใช้จ่ายมาก มีน้อยก็ใช้จ่ายน้อย


แต่ว่า หากมีผลลัพธ์ว่า รายได้น้อยแต่ใช้จ่ายมาก แบบนี้จะกลายเป็นว่าเราใช้จ่ายเกินตัวนั่นเอง


.


ดังนั้น ในทางวิจัยยังมีมุมมองของคำถาม และคำตอบอีกหลากหลาย โดยคำตอบนั้นต้องใช้ข้อมูลจากสถิติมาตอบ เช่น ความสัมพันธ์ของอาหารการกินกับโรคภัยต่างๆ หรือ รายได้กับความพึงพอใจในงาน หรือขยับไปเป็นสถิติที่ขั้นสูงขึ้น เช่น สมการโครงสร้าง สมการเชิงสาเหตุ เป็นการหาคำตอบของโมเดลที่ซับซ้อนมากยิ่งขึ้น ลองมองแบบนี้ครับ ในการทำวิจัย เริ่มจากการมีคำถามในเรื่องราวต่างๆ แล้วหาวิธีการเพื่อหาคำตอบ แล้วคำตอบนั้น หาได้ด้วยการเก็บข้อมูล แล้ววิเคราะห์สถิติหรือไม่ ถ้าใช่ ก็ดำเนินการได้เลย โดยที่หากคำถามในซับซ้อนมากยิ่งขึ้น สถิติก็ยิ่งต้องซับซ้อนมากยิ่งขึ้นครับ อย่างคำว่า สมการโครงสร้าง ต้นตอคือ เรามีตัวแปรหลายตัวแล้วตัวแปรแต่ละตัวนั้นมีความสัมพันธ์ เกี่ยวโยง เชื่อมกันอย่างไร เป็นอิทธิพลส่งต่อไปเรื่อยๆ กลายเป็นโมเดลใหม่ขึ้นมา



.



โดยสรุป


บทความนี้ อยากบอกเล่าว่า สถิติอยู่รอบตัวเราตั้งแต่ตื่นยันนอน อย่างที่ยกตัวอย่างไปข้างต้น ในขณะที่เมื่อเราออกจากบ้านไป เราก็จะพบอีกเรื่องราว เช่น จำนวนนาทีที่รถติดในแต่ละวัน แต่ละเดือน สภาพอากาศ การมีส่วนร่วมของคนในชุมชน ค่าใช้จ่ายในการเดินทาง เหล่านี้ เมื่อวิเคราะห์จากข้อมูลดิบ ให้กลายเป็น ข้อมูลข่าวสารขึ้นมา แล้วเมื่อเชื่อมโยงกับตัวแปรต่างๆ เข้าด้วยกัน ก็จะพบคำตอบที่น่าสนใจอีกมากมาย




 


ต้องการเรียนสถิติ อยากปรึกษาสถิติทั้งเรื่อง Factor Analysis, CFA, SEM หรือเรื่องอื่นๆ สามารถติดต่อสอบถามเข้ามาได้เลย


Training and Coaching package
Training and Coaching package

'นึกถึงสถิติ นึกถึงเรา Smart Research Thai'


ร่วมติดตามได้ทุกช่องทาง

follow or subscribe in any channel

.

tel.086-555-5949

line: @SmartResearchThai

Blockdit: SmartResearchThai

Youtube: SmartResearchThai

Facebook: SmartResearchThai




Recent Posts

See All

Comentarios


SmartResearchThai Co., Ltd.
Statistic Software Tutor, Statistic Assistant, Statistic Consultant

สนใจติดต่อ สอบถามได้เลย

Line: @SmartResearchThai

FB: SmartResearchThai

SmartResearchThai Co., Ltd.

086-555-5949

  • Facebook
  • YouTube

©2019 by SmartResearchThai Co., Ltd. Proudly created with Wix.com

#อบรมสถิติ #อบรมSEM #สอนสถิติ #สอนSEM #อบรมAMOS #สถิติAMOS #อบรมLISREL #สถิติLISREL #อบรมMplus #สถิติMplus #อบรมSPSS #สถิติSPSS

bottom of page