May 191 min read

ANOVA by JAMOVI

วันนี้มาเสริมเรื่อง JAMOVI กันอีกครั้ง โดยได้รับคำถามจากสมาชิกให้สอนการใช้ ANOVA ด้วยโปรแกรม JAMOVI เลยขอโอกาสมานำเสนอกันครับ

โจทย์ตัวอย่าง คือ ต้องการศึกษาความแตกต่างในการปลูกต้นไม้ตามแต่ละระดับความสูง โดยวัดระดับความสูงของต้นไม้เป็นเซนติเมตร จำแนกด้วยระดับความสูงจากน้ำทะเล 3 ระดับ ได้แก่ 1-399เมตร , 400-799 เมตร , 800-1200 เมตร

Step1: Import data

ไปที่ ขีดสามขีด จากนั้น Browse เพื่อเลือกไฟล์ ซึ่ง ณ ตัวอย่างนี้จะใช้เป็นไฟล์จาก SPSS (ครั้งหน้าจะมาสอนวิธีการคีย์ข้อมูลโดยตรง)

เมื่อนำข้อมูลเข้าแล้ว ก็จะปรากฎเป็นลักษณะตารางตามรูป

Step2: Analyse > ANOVA > One Way ANOVA

จากคำสั่ง Analyse > ANOVA > One Way ANOVA

ให้นำตัวแปร Tall ไปที่ Dependent ตัวแปร Atmosphere ไปที่ Grouping

หลักการสำคัญของ JAMOVI คือ คลิกผลต่างๆ ฝั่งซ้าย นำเสนอผลในฝั่งขวา โดยที่บางค่า บางตารางต้องคลิกเพิ่ม เป็น option เสริม แต่บางตารางเป็นตารางหลัก จะนำเสนอผลเลยทันที

ANOVA table: นำเสนอผล ANOVA test โดยจากผลนี้ พบว่า มีค่า p<0.001 มีนัยสำคัญ แสดงว่ามีอย่างน้อย 1 คู่ (ความสูงจากระดับน้ำทะเล) ที่มีความแตกต่างกันของความสูงต้นไม้

Step3: เลือก option ต่างๆ

Descriptive table: ตารางสถิติพื้นฐาน

เป็นการนำเสนอค่าเฉลี่ยเมื่อจำแนกตามแต่ละระดับความสูง

Plots: descriptive plot

เป็นกราฟนำเสนอค่าความสูงของต้นไม้จำแนกตามระดับความสูงจากน้ำทะเล

Normality plot:

ทดสอบการแจกแจงเป็นโค้งปกติ ใน JAMOVI นี้ จะนำเสนอค่าทดสอบ Normality ด้วย Shapiro-Wilk ซึ่งผลจากค่า p-value มีค่า 0.020 ซึ่งน้อยกว่า 0.05 แสดงว่า การแจกแจงไม่เป็นโค้งปกติ แสดงว่าข้อมูลชุดนี้ ไม่แจกแจงเป็นโค้งปกติ ต้องตรวจสอบข้อมูล แต่ใน SPSS ยังมีอีกสถิติย่อย คือ Komolgorov-Smirnov ให้เลือกได้

Homogeneity of Variance:

ทดสอบความแปรปรวน ของ Levene test ซึ่งทดสอบว่าความแปรปรวนเท่ากันหรือไม่ ซึ่งผลนี้พบว่า p=0.996 ถือว่ามีความแปรปรวนเท่า ตรงนี้สำคัญว่า จะนำไปพิจารณาตาราง posthoc ต่อไป

Step4: Posthoc test

Posthoc test เป็นการทดสอบรายคู่ สืบเนื่องจากผล ANOVA test ได้ความว่ามีอย่างน้อย 1 คู่ที่แตกต่างกัน แต่ยังไม่ทราบ จึงต้องมาทดสอบด้วย Posthoc test หรือใน SPSS จะเรียกตารางว่า Multiple Comparison

ใน Jamovi จะเลือกว่า Unequl หรือ Equal variance ให้พิจารณาที่ Homogeneity of variance ดังนั้น จากผลข้างต้นพบว่า มีความแปรปรนเท่า (equal) จึงเลือกใช้เป็น Tukey (ใน SPSS มีให้เลือกหลายตัวมากกว่า)

ในหัวข้อ Statistics ให้เลือก option เพิ่ม

"mean difference" เป็นการแจ้งให้ออกผล ความต่างของค่าเฉลี่ย

"report significant" เป็นการแจ้งให้ออกผล ค่านัยสำคัญ

"flag significant comparison เป็นการนำ * มากำกับการมีนัยสำคัญในแต่ละคู่

ผลโดยสรุป:

การปลูกต้นไม้ในแต่ละความสูงของระดับน้ำทะเล มีความแตกต่างกัน
ความสูงทั้ง 3 ระดับ มีความแตกต่างกัน ทั้ง 3 คู่

สรุป ANOVA by JAMOVI

ถือว่าเป็นอีกโปรแกรมที่ใช้งานง่าย ง่ายมากๆ ด้วย แค่คลิกจากทางซ้าย ผลออกทางขวาแล้วก็นำผลไปใช้ต่อได้เลย แต่ในมุมมองส่วนตัว สิ่งสำคัญคือต้องมีความรู้ทางสถิติ เพื่อให้รู้ว่าเราจะเลือกแสดงผลอะไรบ้าง แล้วผลนั้นแปลความได้ว่าอย่างไร แต่ก็ถือว่าใช้งานง่ายมากจริงๆ ครับ

ต้องการเรียนสถิติ อยากปรึกษาสถิติทั้งเรื่อง Factor Analysis, CFA, SEM หรือเรื่องอื่นๆ สามารถติดต่อสอบถามเข้ามาได้เลย