"ข้อมูลสถิติที่คุณเห็น กำลังโกหกคุณอยู่หรือไม่?"

วันนี้อยากมาแนะนำหนังสือเล่มนึงชื่อ "วิธีปั่นหัวคนด้วยสถิติ How to Lie with Statistics by Darrell Huff" แปลโดย นาถกมล บุญรอดพานิช เป็นหนังสือที่เล่าถึงว่า สถิติจะโหกหคุณอย่างไร
[Darrell Huff. 1954. How to Lie with Statistics วิธีปั่นหัวคนด้วยสถิติ. แปลโดย นาถกมล บุญรอดพานิช 2013.]

ไปดูสารบัญของหนังสือเล่มนี้สักหน่อยครับ
ในหนังสือเล่มนี้ มีทั้งหมด 10 บท ซึ่งใน 10 บทนี้ ก็จะเล่าเหตุการณ์ตัวอย่างที่จะบิดเบือนสถิติให้เราได้เห็นกันว่า เฮ้ย จริงๆ มันเป็นอย่างนี้หรอกเหรอ
แต่ในบันทึกนี้ จะนำเสนอเพียงบางส่วน หยิบมานำเสนอให้เห็นภาพง่ายๆ ว่า อ๋อ มันนำเสนอกันแบบได้ด้วยเหรอ???
จะเป็นอย่างไรนั้น ไปเริ่มกันเลยครับ
คุณเคยสังเกตหรือไม่ว่า บางครั้งเวลาคุณเจอการนำเสนอข้อมูลทางสถิติในรูปแบบของกราฟ หรือ แผนภูมิ แล้วรูปสึกว่า "โห มันขนาดนี้เลยเหรอ" ลองดู 2 ภาพนี้ครับ
ภาพแรก นำเสนอข้อมูลรายเดือนที่มีค่าเริ่มต้นจาก 0 จนถึง 24 จากภาพเห็นแล้วจะรู้สึกว่าไม่น่าสนใจเท่าไร แต่พอมาดูภาพที่สอง จะเห็นว่า พอตัดพื้นที่กราฟออกภาพดูกระชับขึ้นเห็นแล้วดูน่าสนใจมากขึ้น
อันนี้ยังไม่ต่างเท่าไร ดูแล้วก็เฉยๆ มันก็แค่ตัดการบางส่วนออก ทำให้ดูง่ายขึ้น งั้นลองมาดูอีก ภาพถัดไป

ภาพนี้ เริ่มเห็นอะไรมากขึ้นหรือยังครับ ภาพนี้เป็นข้อมูลจากปีเดียวกัน แต่! เปลี่ยนค่าเริ่มต้นของกราฟ ลองพิจารณาดู ...
ภาพซ้าย พอมาถึงเดือนตุลาคม แล้วขยับไปเดือนพฤศจิกายน จะเห็นว่ากราฟเริ่มพุ่งสูงขึ้น แต่เห็นตัวเลขมั้ยครับ มีความต่างอยู่ระหว่าง 20,000,000 กับ 19,500,000 แต่ค่าในแกน Y มีระยะห่างค่อนข้างถี่ จึงทำให้มีความต่างของเส้นกราฟอยู่
ในขณะที่มาดูภาพขวา มีระยะห่างของตัวเลขค่อนข้างห่างทำให้เห็นว่าตัวเลขที่แสดงดูไม่ต่างกันเท่าไร
ซึ่งพอไปดูชื่อกราฟ จะเห็นเลยว่า มีการนำเสนอแบบดึงดูดที่ต่างกัน คือ ภาพซ้าย "เงินเดือนเพิ่มขึ้น!" ในขณะที่ภาพขวา "เงินเดือนไม่ขยับ!"
เห็นมั้ยครับ ว่าแค่นี้ ก็ทำให้ความรู้สึกของผู้อ่านเริ่มเปลี่ยนไปล่ะ
สิ่งที่ได้จากเรื่องนี้คืออะไร
ข้อมูลเดียวกัน สถิติเดียวกันแต่พอนำเสนอไม่เหมือนกัน ก็ทำให้ การอ่านผลเปลี่ยนไป
ในฐานะคนอ่านข้อมูลจากสถิติ จำเป็นต้องพิจารณาให้ดีว่า สถิติที่เห็นนั้นข้อมูลน่าเชื่อถือหรือไม่ การนำเสนอกำลังดึงดูดเราให้เข้าใจผิดหรือไม่
ในฐานะคนทำสถิติ ต้องไม่หลอกหลวงคนอ่าน และควรบอกที่มาว่ามาจากที่ใด น่าเชื่อถือหรือไม่
และอย่านะครับ ร่วมติดตามได้ทุกช่องทาง
tel.086-555-5949
line: @SmartResearchThai
Blockdit: SmartResearchThai
Youtube: SmartResearchThai
Facebook: SmartResearchThai
ref:
Darrell Huff. 1954. How to Lie with Statistics วิธีปั่นหัวคนด้วยสถิติ. แปลโดย นาถกมล บุญรอดพานิช 2013.
Comments