"ผลพบว่า ทั้ง 3 โปรแกรมให้ค่าสัมประสิทธิ์ในแต่ละเส้นทางเท่ากัน ให้ค่าน้ำหนักและค่าความแปรปรวนต่างๆ เท่ากัน"
บทความวันนี้จะทำการทดสอบโปรแกรมทางสถิติ 3 ตัวในการวิเคราะห์ SEM ว่าได้ผลเป็นอย่างไร มีอะไรที่น่าสนใจในแต่ละโปรแกรมบ้าง โปรแกรมทั้ง 3 ได้แก่ AMOS LISREL และ Mplus มาร่วมทดสอบกันเลยครับ
จากภาพข้างต้น เป็นการทดสอบการวิเคราะห์สมการโครงสร้าง หรือ SEM กับโปรแกรมยอดฮิตทั้ง 3 โปรแกรม เรียงจากบนลงล่าง ได้แก่ AMOS LISREL และ Mplus
วิธีการสังเกตง่ายๆ ว่าผลที่ได้มาจากโปรแกรมไหนนั้น ลองดูจุดเด่นของแต่ละโปรแกรมนะครับ เราจะเห็นว่า AMOS มีความสวยงามของรูปร่างโมเดลมากๆ ความกลม โค้ง หรือเหลี่ยมของรูปร่างชัดเจนสวยงาม และถ้าไม่ได้ปรับสีอะไร จะเห็นเป็นสีม่วงอ่อนๆ แบบนี้
LISREL จะยังคงมีสีสรรอยู่เหมือนกันแต่ความกลมสวยของรูปร่างจะลดลง แต่มีตัวสีมากขึ้น สีเหล่านี้เป็นตัวแบ่งแยกระหว่างตัวแปรภายนอก และตัวแปรภายใน และยังบอกถึงส่วนที่เป็น Measurement Model กับ Structural Model อีกด้วย
Mplus จะมีความสวยงามของโมเดลน้อยที่สุด เนื่องจากพื้นฐานของ Mplus และ Lisrel จะเป็นการเขียนคำสั่งเพื่อให้วิเคราะห์ผลออกมา แล้วนำผลไปวาดเป็นภาพซึ่งจะสวยกว่าใช้ภาพจากโปรแกรมเลย แต่ถามว่าถาพจากโปรแกรมใช้ได้หรือไม่ แน่นอนว่าใช้ได้ แต่เราอาจจะปรับแต่งอะไรมากไม่ได้ครับ ดังนั้นในบางครั้งหากต้องไปนำเสนอในบทความที่มีพื้นที่จำกัด จำนวนหน้าจำกัดเราอาจต้องวาดภาพใหม่ขึ้นมาเองด้วยขนาดและอักษรที่จำกัด ตัวเลขที่นำเสนอก็จะจำกัดไปด้วยเช่นกันครับ แต่สามารถนำเสนอผลที่สำคัญๆ ได้ครบถ้วน
บทความนี้ตั้งใจเขียนขึ้นมาเพื่อนำเสนอว่าโปรแกรมยอดฮิตทั้ง 3 โปรแกรมนั้น ให้ค่าที่ไม่ต่างกัน (ตรงนี้ขออยู่ในกรอบของโมเดล SEM แบบไม่ซับซ้อนมากนัก - แต่ถ้าขยับขยายความยากขึ้นไป ความสามารถในแต่ละโปรแกรมจะทำได้ไม่เหมือนกัน) ลองเทียบเคียงค่าสัมประสิทธิ์ ค่าน้ำหนัก และค่าความแปรปรวนต่างๆ ดู จะเห็นว่ามีค่าเท่ากัน แต่มีสิ่งที่ต่างกันคือค่าโมเดลฟิตซึ่งมีความแตกต่างกันเล็กน้อยแต่ถือว่าใกล้เคียงกัน
จึงสรุปได้ว่าถ้าต้องการวิเคราะห์ SEM พื้นฐานสามารถเลือกใช้โปรแกรมที่เราถนัดที่สุดได้ เช่น บางท่านถนัดการวาดรูปก็เลือกเป็น AMOS บางท่านถนัดการเขียนคำสั่งก็เลือกเป็น LISREL หรือ Mplus แต่อีกเหตุผลนึงที่อยากแนะนำในการเลือกใช้โปรแกรม คือ อาจารย์ที่ปรึกษาของเรา (ในกรณีที่ยังเป็นนักศึกษาอยู่) เพราะเราสามารถปรึกษาอาจารย์เรื่องการใช้งานของโปรแกรมเพิ่มเติมได้หากเกิดติดขัดปัญหาใดๆ
โอกาสหน้าจะมาแนะนำโปรแกรมอะไรต่อนั้น ชวนติดตามกันนะครับ ติดตามกันได้ทุกช่องท่อง
Nott 086-555-5949
line: @SmartResearchThai
FB: SmartResearchThai
www.SmartResearchThai.com
Email: contact@SmartResearchThai.com